Το άκαρι της ψώρας
Κωνσταντίνος Θ. Μπουχέλος
Ομότιμος Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ctbuchelos@yahoo.gr
Τα ακάρεα είναι μικροσκοπικά Αρθρόποδα τα οποία μαζί με τους κρότωνες (τα τσιμπούρια) ανήκουν στην Υπόταξη Acari (γνωστών και ως Acarina), της Τάξεως των Αραχνοειδών (Arachnida = Aραχνίδια). Μπορούμε να τα κατατάξουμε στις εξής κατηγορίες: Ακάρεα της σκόνης του σπιτιού, Aκάρεα κατοικιδίων ζώων (θηλαστικών και πτηνών), Ακάρεα σε αποθήκες και τρόφιμα, Ακάρεα του ανθρώπου.
Στο παρόν θα μας απασχολήσουν τα ακάρεα του ανθρώπου τα οποία αντιπροσωπεύονται από το άκαρι της ψώρας.
Το άκαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis), έχει μικρό μέγεθος, αόρατο με γυμνόν οφθαλμό. Ένα πλήρως ανεπτυγμένο τέλειο, δεν είναι μεγαλύτερο από τη μύτη μιας καρφίτσας.
Παρασιτεί στον άνθρωπο εδώ και παραπάνω από 2.500 χρόνια. Αναφέρεται από τον Αριστοτέλη τον 4ο αιώνα π.Χ.. Ο Κέλσος έδωσε στην ασθένεια την ονομασία “scabies” (scabere (L.) = ξύνομαι) περιγράφοντας και τα χαρακτηριστικά του ακάρεως.
Είναι άκρως «καταδεκτικό» ως προς την επιδημιολογία του: βρίσκεται εξαπλωμένο σε όλον τον κόσμο και προσβάλλει ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, ηλικίας και κοινωνικής τάξεως σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη. Παρά ταύτα, η παρουσία του είναι πιο συχνή σε μέρη με ανθυγιεινές συνθήκες και συνωστισμό. Υπολογίζεται ότι συμβαίνουν περίπου 300 εκατομμύρια περιστατικά το έτος. Προσβάλλει επίσης άλογα, βοοειδή και αιγοπρόβατα.
Υπολογίζεται ότι σε ολόκληρο τον κόσμο εμφανίζονται κάθε χρόνο περισσότερα από 300 εκατομμύρια περιστατικά ψώρας. Η νόσος αν και για πολλά χρόνια είχε σταματήσει να ακούγεται, ξαναμπαίνει στη ζωή των σημερινών κοινωνιών και ιδίως σε ένα από τους πιο ευαίσθητους χώρους, που είναι τα σχολεία.
Προσφάτως, η εξάπλωση και στην Ελλάδα αυτής της ξεχασμένης νόσου, ανάγκασε αρκετά σχολεία στον Πειραιά παρέμειναν κλειστά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και αυτό είναι ένα ακόμη δώρο της πολυπολιτισμικής! κοινωνίας, που μας επεβλήθη τις τελευταίες 10ετίες στην πολύπαθη χώρα μας….
Τα θηλυκά έντομα φωλιάζουν κάτω από την επιφάνεια του δέρματος και εναποθέτουν τα ωά τους, αυτά εκκολάπτονται δίνοντας ζωή σε νέα ακάρεα, τα οποία εξαπλώνονται στα χέρια, τα πόδια, στις σχισμές των δακτύλων, τους αγκώνες, στην περιοχή πάνω από τα γεννητικά όργανα ή γύρω από τις μασχάλες προκαλώντας έντονο κνησμό, ιδίως κατά τις βραδινές ώρες, και στη συνέχεια αναπτύσσουν εξάνθημα. Προκαλείται έτσι, τοπική φλεγμονή, έντονη φαγούρα και μολύνσεις, η ονομαζόμενη ψώρα (scabies), μια άκρως μεταδοτική νόσος.
Χωρίς ξενιστή μπορεί να ζήσει από 5 ημέρες έως 2 εβδομάδες. Αντιθέτως στον ανθρώπινο οργανισμό επιζεί επί περίπου ένα μήνα. μπορούν να βαδίσουν σε μεγάλες αποστάσεις. Έτσι τα συμπτώματα της ψώρας μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ψώρα μεταδίδεται με άμεση δερματική επαφή και λιγότερο συχνά με την ανταλλαγή ενδυμάτων ή κλινοσκεπασμάτων. Στην περίπτωση που κάποιος ξύσει προσβεβλημένη περιοχή του σώματος, τα ακάρεα μπαίνουν ανάμεσα στα νύχια, και εάν αγγίξει κοινά αντικείμενα (π.χ. πληκτρολόγιο PC), υπάρχει περίπτωση να προσβληθούν και άλλα άτομα.
Άνθρωποι που είχαν προσβληθεί κάποτε από ψώρα, εκδηλώνουν σύντομα τα συμπτώματα ενώ οι άλλοι, μέσα σε 6 εβδομάδες. Πρέπει να σημειωθεί ότι άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (ασθενείς με καρκίνο, AIDS, ή αυτοάνοσο νόσημα, μεταμοσχευμένοι κ.α.), εμφανίζουν πιο σοβαρή μορφή ψώρας.
Η ψώρα είναι συχνότερη σε άτομα που έρχονται σε στενή καθημερινή επαφή μεταξύ τους και ειδικότερα σε μέρη όπως τα σχολεία, τα ιδρύματα, οι στρατώνες και οι φυλακές. Στα βρέφη τα εξογκώματα είναι διάσπαρτα και μεμονωμένα, ενώ συχνά παρατηρούνται στα πέλματα και τις παλάμες. Στα μεγαλύτερα παιδιά το εξάνθημα εκδηλώνεται με πολλά μικρά εξογκώματα κάτω από το δέρμα, δίπλα στα όρια μιας κοκκινωπής περιοχής. Τα εξογκώματα αυτά είναι γεμάτα υγρό και συνοδεύονται από έντονο κνησμό (φαγούρα). Αν κάποιο παιδί ξύνεται συνεχώς, θα πρέπει οι γονείς να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο ή το δερματολόγο, ώστε να ελεγχθεί η πιθανή παρουσία της νόσου. Η αντιμετώπιση της ψώρας θα πρέπει να ξεκινήσει αμέσως μετά την αρχική διάγνωση, και περιλαμβάνει επάλειψη ολόκληρου του σώματος με ειδική αντιψωριακή λοσιόν. Τοπική θεραπεία γίνεται με: κρέμα permethrin , Crotamiton, Malathion, Benzyl benzoate, Allethrin σε spray. Η μόνη από στόματος θεραπεία γίνεται με ivermectin που θεωρείται αποτελεσματική και ασφαλής.
Για να εκριζωθεί πλήρως όμως η νόσος, πρέπει να υποβληθούν στην ίδια θεραπεία όλα τα μέλη της οικογένειας, ακόμη και αυτά που δεν έχουν παρουσιάσει συμπτώματα. Συνήθως μία θεραπεία είναι αρκετή, ίσως όμως χρειαστεί επανάληψη. Η ανοσοθεραπεία επίσης με τον χρόνο, βελτιώνει την ποιότητα ζωής του αλλεργικού και του επιτρέπει να ζει χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα μέσα σε έναν κόσμο με άπειρα αλλεργιογόνα.
Η αποπαρασίτωση (κακώς αποκαλούμενη …απολύμανση) του δωματίου του προσβεβλημένου ατόμου, του σχολείου ή του εργασιακού του χώρου δεν έχει νόημα, αφού το άκαρι ζει μόνο κάτω από το δέρμα του ανθρώπου. Επίσης, το προσβεβλημένο παιδί μετά την πρώτη θεραπεία, μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο, χωρίς να κινδυνεύουν να μολυνθούν οι συμμαθητές του.
K. M.
Πηγή: https://www.cleaningnews.gr/το-άκαρι-της-ψώρας-μικροσκοπικά
Δημοσιευμένα Άρθρα Αντιμετωπίζοντας το άκαρι της ψώρας σε μια σύγχρονη κοινωνία