ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΦΥΤΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ

Της Αναστασίας Γραμματέα – Γεωπόνου

Οι ενεργειακές καλλιέργειες διακρίνονται σε πολυετείς και ετήσιες. Τα πίο συνηθισμένα φυτά είναι το γλυκό σόργο, το κενάφ, η ρετσινολαδιά, η ελαιοκράμβη, το καλάμι, η αγριοαγκινάρα, το λινάρι, το βαμβάκι και τα ζαχαρότευτλα.  Αξιόλογες εκτάσεις με καλλιέργεια ενεργειακών φυτών βρίσκονται σήμερα στην δυτικη Μακεδονία(καλλιέργεια 100 στρεμμάτων ελαιοκράμβης), ο ηλίανθος (στην ανατολική Μακεδονία), καθώς και η ρετσινολαδιά στην Θράκη. Τελος ενεργειακή καλλιέργεια για την παραγωγή βιοντίζελ είναι και το γνωστό μας βαμβάκι το οποίο καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση στην Θεσσαλία και στην Μακεδονία-Θράκη. Οι αποδόσεις είναι γύρω στα 79 κιλά ανα στρέμμα για την ξερική καλλιέργεια του ηλίανθου(140 κιλά ανά στρέμμα όταν είναι αρδευόμενη αντίστοιχα), 80 κιλά ανα στρέμμα για την ξερική καλλιέργεια της ελαιοκράμβης(αρδευόμενη καλλιέργεια :140 κιλά ανα στρέμμα) και 20 κιλά ανά στρέμμα για το βαμβάκι. Οι αποδόσεις σε παραγωγή βιοντήζελ ανα στρέμμα είναι για τον ηλίανθο έως και 75 λίτρα, ενώ για την ελαιοκράμβη μέχρι και 90 λίτρα ανα στρέμμα. Το καλαμπόκι χρησιμοποιείται για την παραγωγή βιοαιθανόλης με απόδοση 350 με 400 λίτρα ανα στρέμμα, τα ζαχαρότευτλα με απόδοση 450 με 500 λίτρα ανά στρέμμα και το γλυκό σόργο με απόδοση 500 με 550 λίτρα ανά στρέμμα.

Βιοντίζελ.

Πρόκειται για μόνιμα αραιωμένο φυτικό λάδι το οποίο είναι υποκατάστατο των καυσίμων ντίζελ που παράγονται από τα φυτικά ελαία που προαναφέραμε (ή ακόμα και από τα ζωικά λίπη), μέσω της διαδικασίας της μετεστεροποιήσης. Το βιοντίζελ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε ντιζελοκινητήρα σε οποιαδήποτε αναλογία από 1 έως 100% με ελάχιστες ή και καθόλου τροποποιήσεις στον κινητήρα.

Πιο συγκεκριμένα ο κύκλος του βιοντίζελ εμφανίζεται παρακάτω

Είναι δε εμφανές από το παραπάνω σχέδιο, ότι παράγονται επίσης και άλλα προιόντα όπως είναι η γλυκερίνη. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει ετοιμάσει τον νόμο 3423/2005 για την προώθηση της παραγωγής βιοκαυσιμών απο ελληνικά ενεργειακά φυτά. Το θεσμικό πλαίσιο που τίθεται με τον παραπάνω νόμο, δίνει την δυνατότητα στους αγρότες μέσω συμβολαιακής γεωργίας να καλλιεργήσουν ενεργειακά φυτά. Ή μέσω συνεταιρισμών να παράγουν οι ίδιοι βιοκαύσιμα.

Βιοαιθανόλη

Από το παραπάνω σχήμα συμπεραίνουμε ότι η βιοαιθανόλη παράγεται από διάφορα αμυλούχα φυτά τα οποία μέσω χημικών διεργασιών (Υδρόλυση è παράγεται γλυκόζη è ζύμωση èαπόσταξη και αφυδάτωση è βιοαιθανόλη) παράγουν την  βιοαιθανόλη.

Χρησιμοποιείται ως πρόσθετο βενζίνης για αύξηση του αριθμού οκτανίων και βελτίωση των οικολογικών ιδιοτητών της βενζίνης. Παρουσιάζει παρόμοια απόδοση καύσης συγκριτικά με την βενζίνα ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται μείωση ατμοσφαιρικών ρύπων, υψηλότερου βαθμού οκτάνια, χαμηλότερο σημείο ανάφλεξης. Απαιτείται όμως η βιοαιθανόλη να είναι υψηλής καθαρότητας.

Προοπτικές στην ΕΕ

Στην ΕΕ υπάρχουν 13 μονάδες σε λειτουργία και 29 υπό σχεδιασμό. Χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη το σιτάρι, το κριθάρι και το τεύτλο. Στην Γερμανία από το 2010 η υποχρέωση ανάμιξης της βιοαιθανόλης στην βενζίνη είναι στο 3%. Οι προοπτικές είναι θετικές. Τα βιοκαυσιμα καλύπτουν το 8,8% της ενέργειας που απαιτείται  για την κίνηση μέχρι και το 2020.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την επέκταση των ενεργειακών καλλιεργειών.

Η τρέχουσα διάρθρωση των τιμών και η ζήτηση προϊόντων διατροφής στην Ευρώπη και παγκοσμίως συνεπάγεται ότι η αυξημένη ζήτηση για βιοκαύσιμα μπορεί να ικανοποιηθεί μόνο εν μέρει με την μείωση της παραγωγής προϊόντων διατροφής από ενδεχόμενες καλλιέργειες  για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Η συνολική καλλιεργούμενη έκταση είναι συνεπώς πιθανόν ότι θα αυξηθεί. Παρόλα αυτά η χρησιμοποίηση των εκτάσεων για παραγωγή ενεργειακών φυτών ή η εντατική παραγωγή προϊόντων διατροφής προκειμένου να εξυπηρετηθεί η αυξημένη ζήτηση γης θα οδηγήσει σε απώλεια βιοποικιλότητας. Όπως και να έχει το θέμα θα πρέπει να διατηρηθεί μια ισορροπία μεταξύ καλλιέργειας ενεργειακών φυτών για παραγωγή βιοκαυσιμών και καλλιέργεια για κάλυψη ανθρώπινων αναγκών σε τρόφιμα.

Συμπεράσματα

Η στροφή προς την χρήση των βιοκαυσίμων είναι πλέον πραγματικότητα. Η χρήση όμως των βιοκαυσίμων συνδεεται άμεσα αλλά και εξαρτάται από την προμήθεια των απαραίτητων πρώτων υλών. Με την νέα ΚΑΠ και στις μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις ενεργειακής μάζας μπορούν οι Έλληνες αγρότες να βρουν την καλλιέργεια ενεργειακών φυτών μία ενδιαφέρουσα εναλλακτική καλλιέργεια μέσα από την παραγωγή βιοκαυσιμων.